Wie vaak je ook reist of al eens gevlogen hebt, je kent ze waarschijnlijk maar al te goed: tijdzones. Maar welk land heeft de meeste tijdzones?

Nog meer geografische bijzonderheden vind je onder: Naturrekorde .

Om de tijd wereldwijd globaal op de respectievelijke zonnestand af te stemmen, kan er geen wereldwijd geldende tijd zijn.

In plaats daarvan wordt de aarde onderverdeeld in overeenkomstige tijdzones die - georiënteerd op lengtegraden (ook meridianen) - van de noordpool naar de zuidpool lopen.

Om tijden toch wereldwijd te kunnen vergelijken, is er een internationale referentiepunt: de gecoördineerde wereldtijd (UTC - Universal Time Coordinated).

Hierbij gaat het om de Greenwich Mean Time (GMT), de tijd op de nulmeridiaan door Greenwich in Londen. Deze wordt ook aangeduid als UTC±0, van waaruit tijdzones in beide richtingen worden geteld: een tijdzone verder naar het oosten geldt dienovereenkomstig UTC+1 voor het grootste deel van Europa (Midden-Europese Tijd), een tijdzone ten westen daarentegen UTC-1.

Tijdzones volgen de lengtegraden niet star: landsgrenzen, politiek en economie leiden vaak tot afwijkingen. Sommige staten gebruiken aangrenzende tijdzones, andere strekken zich uit over meerdere zones.

Maar welk land heeft de meeste tijdzones? Eén ding vooraf: Rusland is het niet.

De aarde kan worden opgedeeld in 360 lengtegraden. Aangezien deze zich in 24 uur eenmaal om zijn eigen as draait, bestaat er in theorie voor elk van deze uren een tijdzone die 15 lengtegraden omvat.

In de praktijk bestaan er echter enkele zones meer dan de theoretische 24 tijdzones.

Aan de ene kant bevindt zich op de 180e lengtegraad - een van de dunstbevolkte meridianen - de internationale datumgrens. Deze deelt zijn zone in twee halve zones met elk 7,5 lengtegraden. Terwijl de uur op beide zijden van deze grens hetzelfde is (UTC-12 en UTC+12), verschilt hun datum exact één dag.

Daarnaast zijn er enkele landen die eigen tijdzones met halve en zelfs kwartierse afwijkingen gebruiken. Ook de zomertijd, die alleen in een aantal landen een rol speelt, heeft invloed op het totale aantal.

In plaats van de 24 gestandaardiseerde tijdzones komt men dus snel op minstens 38 tijdzones.

Het mag in eerste instantie verrassend zijn, maar het land met de meeste tijdzones is Frankrijk. Dit rekord heeft het te danken aan zijn vele overzeese gebieden.

Bij de wereldwijd verspreide DOM's (Départements d'Outre-Mer, overzeese departementen) en COM's (Collectivités d'Outre-Mer, overzeese collectiviteiten) gaat het om voormalige Franse koloniën die, hoewel ze geografisch niet tot het vasteland van het moederland behoren, wel politiek-bestuurlijk tot het staatsgebied behoren.

Frankrijk heeft dus officieel twaalf tijdzones.

Soms wordt ook gesproken van 13 tijdzones. Dat komt doordat het om twaalf officiële UTC-tijdverschillen gaat, maar de Marquesas-eilanden in Frans-Polynesië vormen met de enige wereldwijde UTC-9:30 een extra niet-officiële tijdzone.

Bekijkt men de tijdzones geografisch in plaats van politiek-bestuurlijk en telt men alleen het eigenlijke moeder- of vasteland, dan is Rusland het land met de meeste tijdzones.

Met een breedte van 9000 kilometer beslaat het elf tijdzones (UTC+2 tot UTC+12).

Kanada

Volgens deze definitie komt Canada op de tweede plaats na Rusland qua aantal tijdzones. Over een afstand van meer dan 5500 kilometer liggen zes tijdzones.

VS

De VS hebben vijf tijdzones (UTC-9 tot UTC-5) op het vasteland (inclusief Alaska). Sommige Amerikaanse staten (Florida, Indiana, Kentucky, Michigan, Nebraska, North Dakota, South Dakota, Tennessee, Texas, Idaho, Oregon, Kansas) liggen zelfs in twee verschillende tijdzones. Zes andere tijdzones liggen in de eilandstaten en afhankelijke gebieden die tot de VS behoren.

Verenigd Koninkrijk

Het Verenigd Koninkrijk heeft geografisch gezien slechts één tijdzone (UTC±0) - als je de overzeese gebieden meerekent, komen daar echter acht extra bij.

Australië

Op het continent Australië (exclusief externe gebieden) zijn er in de winter drie tijdzones. In de zomer gebruiken drie staten zomertijd, waardoor drie tijdzones vijf worden. Met de externe gebieden komen er nog minstens vier extra tijdzones bij.

1. De grootste tijdverschil met Duitsland

Het grootste tijdverschil met Duitsland vind je overigens op Baker Island, een van de "kleinere afgelegen eilanden van de Verenigde Staten". Het ligt in de tijdzone UTC-12 en - aangezien het geen zomertijd hanteert - momenteel 14 uur achter Duitsland (standaardtijd UTC+1, zomertijd UTC+2).

2. China: een enorm land met maar één tijdzone?

Je zou denken dat een breed land als China tot de landen met de meeste tijdzones behoort. Daarin zit ook niet helemaal ongelijk, want theoretisch beslaat het vijf tijdzones. Toch richt het hele land zich officieel op één enkele tijdzone - namelijk de tijd van Peking.

Het kan vooral verwarrend worden als je naar aangrenzende landen reist.

3. Halve dingen en scheve kwartieren: deze landen hebben een extra worst nodig

Sommige staten kijken over de officiële tijdzones heen en richten zich naar hun eigen tijden. Zo zijn er in Australië, Afghanistan, India, Iran, Sri Lanka en Myanmar soms halve en in Nepal (UTC+5:45) of op de Chatham-eilanden bij Nieuw-Zeeland (UTC+12:45) zelfs kwartierse afwijkingen van de UTC.

4. Geschiedenis over zon: landen tarten de grenzen van tijdzones

In tegenstelling tot geografische logica richten sommige landen zich niet naar de tijdzone waarin ze liggen. Theoretisch zouden alle landen ten westen van Duitsland zich naar een andere tijdzone moeten richten. Zowel de Benelux-landen als Frankrijk en Spanje liggen eigenlijk in de zone van de West-Europese Tijd (WET, GMT of UTC±0).

Na de aanpassing aan de tijd van het Duitse Rijk in de Tweede Wereldoorlog heeft het blijven hangen in de Midden-Europese Tijd (MET of UTC+1) vandaag historische, politieke en economische redenen.

In Spanje zijn deze "verkeerde" tijdzone en de bijbehorende ongelijkheid tussen de klok en de zon een van de vele redenen waarom dagelijkse routines zoals maaltijden in vergelijking met Duitsland later zijn.

5. Zo zijn er op de wereld drie kalenderdagen tegelijk mogelijk

Om politieke redenen heeft Kiribati, dat geografisch gedeeltelijk ten westen van de datumsgrens lag, deze verder naar het oosten verschoven om een uniforme datum te kunnen gebruiken. Het eiland Kiritimati kreeg vervolgens de tijdzone UTC+14 toegewezen. Met deze is een maximale verschil van 26 uur met de meest afgelegen tijdzone mogelijk.

Dit maakt het bestaan van drie verschillende kalenderdagen tegelijk mogelijk: als het op Kiritimati één uur 's ochtends is op een maandag, is het in Londen (binnen de normale tijd) tegelijkertijd elf uur 's ochtends op een zondag en op Baker Island 23 uur op een zaterdag.

Conclusie

Het antwoord op de vraag naar het land met de meeste tijdzones is mogelijk verrassend. Het toont ook aan hoe boeiend en complex tijdzones, vooral van bepaalde landen, kunnen zijn.